Có thể nói, trong môn Tiếng Việt thì phân môn Luyện từ và câu luôn là phân môn khiến các giáo viên trăn trở nhất về phương pháp và hình thức tổ chức dạy học, vì đây là một phân môn có kiến thức khá trừu tượng. Chính vì vậy, tập thể giáo viên khối 4 đã xây dựng một tiết chuyên đề về phân môn Luyện từ và câu, do cô giáo Nguyễn Thị Thanh Hoa thể hiện qua bài “Mở rộng vốn từ : Ý chí – Nghị lực”.
Tiết dạy đã được toàn thể BGH và giáo viên khối 4,5 các trường Tiểu học trong Quận Ba Đình về dự.
.jpg)
Từ chủ điểm “Có chí thì nên” và những bài tập đọc giới thiệu về những con người có ý chí, nghị lực cô giáo đã khéo léo dẫn dắt học sinh đến với bài học. Chỉ bằng 2 clip phim hoạt hình đơn giản, lồng ghép nội dung câu hỏi , học sinh được nhập vai nhân vật hoạt hình để trả lời câu hỏi đã khiến phần kiểm tra bài cũ trở nên nhẹ nhàng và hấp dẫn.
Để mở rộng vốn từ, học sinh cần thực hành qua 3 bài tập. Ở bài tập 1, giáo viên tổ chức cho các con tăng cường thêm vốn ngôn ngữ của mình bằng cách tìm những từ nói về " ý chí , nghị lực - thử thách". Sau khi cho HS xem một đoạn clip về các bạn học sinh miền núi vượt khó đi học và cô giáo đã khai thác nội dung clip để học sinh hiểu được nghĩa của từ " thử thách" thì HS làm việc theo nhóm 6: các bạn cùng tìm từ, hai bạn được phân công viết các từ tìm được vào bảng phụ theo hai nhóm.
Nhóm làm nhanh nhất lên báo cáo trước lớp, các nhóm khác nhận xét, bổ sung các từ tìm được. Hoạt động này diễn ra rất sôi nổi, học sinh bạo dạn, tự tin khi hỏi đáp và phát biểu ý kiến.( kĩ năng tra từ điển và chuẩn bị bài của học sinh được thể hiện rất rõ ở phần này).
Để giúp học sinh mở rộng vốn từ, cô Hoa còn tổ chức hướng dẫn học sinh giải nghĩa của một số từ khó trong số những từ mà cả lớp vừa tìm được.Cuối bài tập 1, học sinh được chia sẻ về chính những khó khăn mà mình đã gặp trong cuộc sống- đó cũng chính là phần liên hệ thực tế.
Đến với bài tập số 2, học sinh được đặt câu với những từ vừa tìm được. Các bạn đặt câu có hình ảnh và được cô giáo nhắc nhở về hình thức câu và các tiêu chí khi đặt câu được đưa ra rất rõ ràng. Đề tài đặt câu được các con xoay quanh các nhân vật trong truyện, trong sách, có khi ngay chính bố mẹ hoặc các bạn xung quanh mình. Phần chữa bài được giáo viên chữa rất cẩn thận về nội dung, hình thức và cách dùng từ và đặc biệt là HS được giúp đỡ để tự sửa lỗi của mình. Ở bài tập này, cô giáo đã lồng ghép một cách nhẹ nhàng các nội dung về an ninh quốc phòng, bảo về môi trường (có liên quan đến nội dung câu của HS đặt).
Hay nhất vẫn là bài tập số 3. Đó là bài tập đòi hỏi HS phải vận dụng vốn từ nói về ý chí, nghị lực và vận dụng kiến thức, kĩ năng của tất cả các phân môn Tiếng Việt để viết 1 đoạn văn.
Ngoài các tấm gương mà HS đã được học trong sách giáo khoa, giáo viên đã cung cấp thêm thông tin cho HS bằng 1 đoạn clip ngắn gọn, xúc tích về các nhân vật giàu ý chí, nghị lực đã vượt qua khó khăn để thành công: đó là một bạn nhỏ cũng học lớp 4, đó là một nhân vật nổi tiếng người nước ngoài, đó là một người hùng tin học của Việt Nam...
Trước khi viết đoạn văn, giáo viên đã giúp các con nhớ lại các tiêu chí khi viết đoạn. Cũng chính nhờ các tiêu chí này mà HS đã dễ dàng viết đúng yêu cầu và biết cách nhận xét bài làm của bạn.Ở phần chữa bài, giáo viên đã chú trọng vào việc giúp HS phát hiện ra các từ hay, câu văn có hình ảnh trong đoạn văn của bạn để học tập.
Có thể nói, với phương pháp lấy HS làm trung tâm và các hình thức tổ chức dạy học hợp lý khiên nội dung tiết học vốn trừu tượng đã trở nên cụ thể, dễ hiểu, phù hợp với nhận thức của HS lớp 4. Bài dạy đã mang đến cho học sinh thật nhiều từ ngữ mới mẻ, những liên hệ thực tế bổ ích. Các con có thể vận dụng những từ ngữ đó trong những bài văn, trong lời nói hàng ngày. Cũng qua tiết học này, các con đã rèn được rất nhiều kĩ năng: kĩ năng làm việc nhóm, kĩ năng điều khiển lớp thảo luận, kĩ năng tra từ điển, kĩ năng nhận xét và sửa bài,....
Hi vọng sau bài học này, các con sẽ ngày càng yêu thích môn Tiếng Việt và giữ gìn sự trong sáng, phong phú của ngôn ngữ Việt Nam.
